Een headless CMS, wat is dat eigenlijk?

Voor het onderhouden van website wordt vaak gebruik gemaakt van een content management systeem. Indien bij de implementatie ervan gekozen wordt om de inhoud volledig te scheiden van de weergegeven inhoud, dan spreekt men van een headless CMS.

Bij standaard CMS-systemen wordt inhoud en presentatie samengebracht in één systeem, bij een headless CMS kan de inhoud via een API beschikbaar worden gesteld op verschillende platforms. Auteurs kunnen zo content eenvoudige hergebruiken en aanbieden op diverse kanalen en ontwikkelaars hebben vrijheid in hun technologische keuzes.

De belangrijkste kenmerken van een headless CMS

• Publiceren op meerdere kanalen
• Front- en backend volledig gescheiden

Publiceren op meerdere kanalen

Bij traditionele CMS-systemen wordt content met behulp van een WYSIWYG- of block-editor op basis van templates samengesteld en als een webpagina gepubliceerd. Door de opkomst van mobiele apparaten en mobiele apps blijkt steeds vaker dat zo’n standaard CMS te beperkend is. Je wilt de inhoud van een webpagina bijv. ook kunnen beheren in het CMS. Sowieso is de behoefte om content centraal te beheren en eenvoudig te publiceren op meerdere kanalen (omnichannel content distributie). Denk hierbij aan koppelingen met nieuwsbriefsystemen, social media, online ads, billboards, intranets, e-commerceplatforms, kassasystemen en wearables zoals smartwatches en fitness trackers.

Front- en backend volledig gescheiden

Een headless CMS kenmerkt zich door het volledig scheiden van de backend, waar de gegevens worden beheerd en verwerkt, van de frontend, waar de gebruikerservaring en presentatie wordt vormgegeven. Dit betekent dus dat contentcreatie en -beheer losgekoppeld zijn van de manier waarop de content wordt gepresenteerd op verschillende apparaten en kanalen. Door middel van API’s kunnen ontwikkelaars de content gemakkelijk ophalen en integreren in diverse applicaties, websites en andere digitale platforms, zonder zich zorgen te hoeven maken over de backend-infrastructuur.

Deze architectuur biedt flexibiliteit en schaalbaarheid, omdat het ontwikkelteams in staat stelt om onafhankelijk van elkaar te werken aan de frontend en backend van een webapplicatie. Voordeel is dan ook dat het toevoegen van nieuwe functies en verbeteringen van de gebruikerservaring eenvoudiger kunnen worden doorgevoerd, zonder de gehele applicatie moet worden herbouwed. Scheiding van frontend en backend maakt het bovendien gemakkelijker om de applicatie aan te passen aan veranderende behoeften en om te gaan met de complexiteit van het moderniseren van digitale ecosystemen.

Extra voordelen headless CMS

• Veiligheid
• Snelheid

Veiligheid

Een bijkomend voordeel van deze gescheiden structuur van scheiding content en presentatie is dat de content -in veel gevallen via een moderne authenticatiemethode-, via een API beschikbaar wordt gesteld, waardoor er geen directe toegang tot de backend is. Dit zorgt ervoor dat een headless architectuur veiliger is en aanvalsmogelijkheden aanzienlijk vermindert. Het risico op potentiële kwetsbaarheden zoals cross-site scripting (XSS) en SQL-injecties die vaak voorkomen bij traditionele CMS-platforms neemt bij een headless architectuur flink af.

Daarnaast heeft een headless CMS in veel gevallen geen centraal toegankelijk administratiepaneel waardoor de kans op een inbraakpoging wordt verkleind.

Snelheid

Door de splitsing kan de front-end moderne technologie, zoals React of Vue worden gebruikt. Deze frameworks, die bekend staan om de snelle initiële laadtijd, bieden de mogelijkheid om alleen essentiële onderdelen in te laden en code splitting, waarbij alleen de benodigde code voor een bepaalde pagina wordt geladen.

Door de front-end onafhankelijk van de backend te laten draaien en API-aanvragen alleen te doen wanneer nodig, worden onnodige serververzoeken vermeden, wat resulteert in een betere gebruikservaring.

Het cachen van API-responses kan ook helpen om laadtijden te verminderen en serverbelasting te minimaliseren. Omdat statische sites geen dynamische server-side rendering vereisen, vermindert dit de belasting op je server, wat ook bijdraagt aan snellere prestaties.

Bekende headless CMS-systemen

Het voordeel van een headless CMS is dat deze volledig afgestemd kan worden op de gewenste contentdistributie. Veel bekende CMS-systemen zoals Sitecore, Contentful, Contentstack, Sanity, Storyblok en Strapi beschikken over een headless functionaliteit en maken content middels een API beschikbaar.

Laravel en headless

Bij SowiesoDigital zetten we Laravel regelmatig in als ontwikkelframework en is uitermate geschikt voor het ontwikkelen van websites en online applicaties. Laravel kan worden ingezet als backend voor een headless setup, dankzij de ingebouwde ondersteuning voor RESTful routing, middelware en authenticatie.

In combinatie met headless systemen zoals Twill, Strapi en Statamic kan een Laravel project worden omgetoverd tot een gebruiksvriendelijk en krachtig content management systeem.

WordPress als headless CMS

Hoe zit het dan met WordPress? Van oorsprong ontwikkeld als een traditioneel CMS voor websites is WordPress prima inzetbaar als headless CMS. WordPress scheidt de content en presentatie niet standaard, maar kan worden geconfigureerd om headless te werken en gebruik te maken van de ingebouwde REST API. In plaats van een traditioneel WordPress thema, haalt de front-end applicatie de content uit het WordPress CMS op.

Door WordPress headless in te zetten, kan worden geprofiteerd van de content management functionaliteiten die WordPress biedt, moderne front-end technologieën worden toegepast en de voordelen voor veilligheid en snelheid worden benut.